Tradycyjne obrzędy związane z Wielkanocą
W dawnych wierzeniach Wielki Piątek był dniem niebezpiecznym, w którym złe mocne mają najłatwiejszy dostęp do człowieka. W związku z tym odprawiano wiele rytuałów, mających odgonić nieczyste duchy. Gospodarze okrążali obejścia 3 razy, a w niektórych regionach rano na drzwiach rysowano trzy krzyże, które miały odgonić zło od domostwa. Tego dnia obowiązywało wiele zakazów: nie można było niczego pożyczać, rąbać drewna ani używać gwoździ. nie wolno było również wykonywać ciężkich prac domowych.
Wierzono również, że pogoda tego dnia ma wpływ na letnią pogodę, bo przecież „kiedy w Wielki Piątek pada, suche lato deszczyk nam przepowiada”. Tego dnia przygotowywano większość świątecznych potraw oraz, gotowano i ozdabiano jajka przeznaczone do święcenia. Wody po gotowaniu jaj nie wylewano. Wierzono, że umyte nią włosy, będą piękne i zdrowe.
W Wielką Sobotę święcono pokarmy, ale nieco inaczej niż obecnie. Dawniej kropiono wodą święconą całe jadło przygotowane na wielkanocny stół. Dopiero później zabierano w koszykach do kościoła część jadła do poświęcenia. Jajka zaczęto święcić dopiero w XII wieku.Wierzono, że święconka ma magiczne właściwości dlatego po święceniu w kościele, zanim wniesiono ją do izby, należało trzykrotnie obejść domostwo, by zapewnić jej mieszkańcom dostatek. Jedną pisankę należało zakopać pod progiem, aby zło nie miało wstępu do domu. W wielu miejscowościach wchodząc do domu, mówiło się głośno: „święconka w domu, robaki z domu” jak miał skutkować ten zabieg, można się domyślić.
Wierzono, że w Wielkanoc trzeba ubrać nowe ubranie dla pomyślności, a dziecko urodzone tego dnia będzie miało szczęśliwe życie. Śniadanie wielkanocne, podobnie jak dziś, rozpoczynano od dzielenia się jajkiem, które miało umocnić rodzinę oraz zapewnić wszystkim zdrowie. Tradycyjne jajka z chrzanem, nie miały być smaczne, lecz miały „wypalić grzechy”. Praktykowano również picie odrobiny święconej wody, która uchronić miała przed chorobami.
Bardzo wiele wróżb i przesądów wiązało się z wielkanocnymi jajkami. Panny ścierały na proszek skorupki pisanek i dosypywały wybrankowi do jedzenia, ten zabieg miał pomóc zdobyć serce ukochanego. Skorupki jaj rzucano również na pole i do ogrodu, by zapewnić dobre zbiory. Pisankami dotykano zwierząt domowych i gospodarskich, co miało zapewnić im zdrowie, podobnie działało podzielenie się ze zwierzętami resztkami ze święconki. Pisanki służyły też do rozmaitych wielkanocnych zabaw. W wielu domach przetrwała „walatka”, czyli uderzanie pisanką o pisankę.
Woda, którą polewa się bliskich w śmigus-dyngus podobno ma leczniczą i magiczną moc. Chłopak, któremu uda się oblać wodą najwięcej panien ma mieć zapewniony pomyślny rok, a dziewczęta, które tego dnia zostały mocno oblane, mają mieć zapewnione powodzenie.
Polecany artykuł:
