Święta 2023. Kim tak naprawdę był Święty Mikołaj i skąd pochodził?

Spis treści

1. Jak wygląda Święty Mikołaj?
2. Skąd pochodzi Święty Mikołaj?
3. Skąd się wzięły Mikołajki i tradycja obdarowywania bliskich prezentami?

W okresie świąt Bożego Narodzenia postać Świętego Mikołaja zobaczyć możemy praktycznie wszędzie. Zazwyczaj przedstawiany on jest jako przyjazny staruszek w czerwonym stroju, z długą białą brodą, którego otaczają pracowite elfy. Zastanawialiście się kiedyś, skąd pochodzi Święty Mikołaj i dlaczego jest “święty”? Poznajcie historię prawdziwego Świętego Mikołaja.

Jak wygląda Święty Mikołaj?

Obecnie znany i rozpropagowany wizerunek Świętego Mikołaja jako pulchnego, radosnego staruszka z siwą brodą, który ubiera się w czerwoną kurtę, spodnie i czapkę z pomponem, zawdzięczamy wpływom kultury brytyjskiej i amerykańskiej oraz reklamie Coca-Coli z 1930 roku. Grafika Mikołaja stworzona przez Amerykanina Freda Mizena w nieco zmienionej formie przerwała do dziś i to właśnie tak większość dzieci wyobraża sobie tę postać. Osoby, które urodziły się w Polsce w latach 90., zapewne pamiętają innego Mikołaja. W tamtych czasach (i wcześniej) w naszym kraju popularniejsze było inne przedstawienie świętego Mikołaja. Mikołaj z tamtych czas przypominał swoim wyglądem swój pierwowzór pochodzący do katolickiego świętego. Mikołaj z tamtych lat miał również długą białą brodę, na głowie nosił wysoką czapkę biskupią (mitra), ubrany był w długie czerwone szaty (podobne do liturgicznych), a w ręku nie miał butelki coca-coli, lecz długi kij, a dokładniej pastorał. Jego zdjęcie znajdziecie poniżej.

Skąd pochodzi Święty Mikołaj?

Chociaż listy do Świętego Mikołaja dzieci wysyłają do Laponii, to prawdziwy Święty Mikołaj nigdy tam nie mieszkał. Pierwsze wzmianki o Świętym Mikołaju, a dokładniej biskupie z Miry (tereny dzisiejszej Turcji) pochodzą z 3 wieku naszej ery. Według średniowiecznych przekazów Mikołaj, a dokładniej Nikolaos, urodził się w 270 roku, a zmarł 6 grudnia między rokiem 345 a 352. Był jedynym dzieckiem bardzo zamożnych rodziców. Po ich śmierci odziedziczył ich majątek, którym zaczął dzielić się z potrzebującymi. Wiadomo, że wstąpił do klasztoru i z czasem został mianowany na biskupa. Niewiele wiadomo o życiu świętego, a większość wiadomości o tej postaci pochodzi z różnego rodzaju legend i zapisów stworzonych dawno po jego śmierci. Jedno jest pewne, biskup Mikołaj zasłynął w legendach z obdarowywania potrzebujących i bronienia niewinnych. Jedną ze słynniejszych legend o biskupie nawiązuje do trzech sióstr, które podobno uratował przed sprzedaniem do domu publicznego. Zrobił to, podrzucając dziewczętom przez okno pieniądze na posag, by te mogły wyjść za mąż. Biskup żył w okresie, kiedy chrześcijanie byli prześladowani i zginął prawdopodobnie właśnie ze względu na głoszenie nauk Chrystusa. Miał on zostać poddany torturom i wtrącony do więzienia. To właśnie tam miał doznać cudownego objawienia, ukazali mu się podobno Jezus i Maryja i oddali mu biskupie szaty. Od IX wieku Mikołaj był czczony w chrześcijaństwie wschodnim i zachodnim jako święty i cudotwórca. Domniemane ciało świętego zostało przeniesione w 1087 roku z Miry do Bari w południowej Italii i to tam obecnie znajduje się jego grób Świętego Mikołaja.

Skąd się wzięły Mikołajki i tradycja obdarowywania bliskich prezentami?

Święty Mikołaj jest uważany głównie za patrona dzieci i wszystkich potrzebujących. Już w średniowieczu w X wieku wystawiano dramaty liturgiczne dla dzieci, opowiadające historię świętego. Pierwsze zapiski o obdarowywaniu dzieci w Mikołajki, czyli dzień śmierci świętego Mikołaja, pochodzą z XII w. ze środkowej Francji. Według nich w wigilię 6 grudnia zakonnice roznosiły prezenty dla dzieci z biednych rodzin i zostawiały je wieczorem pod drzwiami. Podobne zapiski znaleźć można od XV wieku w źródłach polskich, czeskich, austriackich, holenderskich, belgijskich i niemieckich. Według nich wieczorem 5 grudnia, w wigilię święta Mikołaja, osoba przebrana za świętego obdarowywała owocami, orzechami, ciastkami lub cukierkami dobrze zachowujące się dzieci. Niegrzeczne uderzała pastorałem! Dzieci czekające na prezenty od Mikołaja wystawiały buty przy kominku (Holandia), wieszały skarpety na ramach okiennych (Czechy) lub kładły buty na parapecie (Austria).